Πως το οργανωμένο έγκλημα κρύβει και "ξεπλένει" δισεκατομμύρια σε κρυπτονομίσματα
Μαριάνθη Πελεβάνη
Πηγή: tvxs.gr
Τρεισήμισι έως τεσσεράμισι δισ. ευρώ «μαύρου» χρήματος από εγκληματικές δραστηριότητες στην Ευρώπη «ξεπλένονται» μέσω κρυπτονομισμάτων, σύμφωνα με την Europol, την Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία.
Ο διευθυντής της υπηρεσίας της Europol, Ρομπ Γουεϊνράιτ, δηλώνει στο BBC ότι τα κρυπτονoμίσματα αποτελούν το ιδανικό πλυντήριο χρήματος για το οργανωμένο έγκλημα στην Ευρώπη, η τάση αυτή «αυξάνεται αρκετά γρήγορα» και οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει επειγόντως να συνεργαστούν για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η προειδοποίηση αυτή μάλιστα «συνοδεύει» την άνοδο της αξίας του bitcoin κατά το ήμισυ, από τα υψηλά επίπεδα του Δεκεμβρίου. Από το 2009 και μετά, η τιμή του bitcoin έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία. Η τιμή του ανέρχεται στο ποσό των bitcoin/dollar = 15.291$ (το δολάριο είναι το κύριο νόμισμα με το οποίο υπολογίζεται η ισοτιμία) ή 12.987 bitcoin/ευρώ, παρότι πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια πολύ καλά δομημένη φούσκα που κάποια στιγμή θα σκάσει.
Την ίδια ώρα πολλοί οικονομολόγοι και τραπεζίτες υποστηρίζουν πως «το μέλλον είναι το bitcoin». Μεταξύ αυτών και η Διευθύνουσα Σύμβουλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ. Η τελευταία, μάλιστα, έχει αναφέρει ότι είναι πλέον σίγουρο ότι μέχρι το 2040 το ψηφιακό νόμισμα θα έχει αντικαταστήσει το χαρτονόμισμα, καθώς είναι πιο εύχρηστο, και δίνει τη δυνατότητα για μια καλύτερη και πιο ευέλικτη οικονομία. Στο μέλλον οι άνθρωποι δεν θα χρειάζεται να βγάζουν λεφτά από τις τράπεζες για να πληρώσουν ένα αγαθό που θα θέλουν να αγοράσουν, καθώς όλα θα γίνονται από το ίντερνετ και μέσω των ψηφιακών νομισμάτων.
Τον Οκτώβριο η κεντρική τράπεζα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων είχε ανακοινώσει ότι δεν αναγνωρίζει το bitcoin ως επίσημο νόμισμα, αναγνωρίζοντας μάλιστα τον κίνδυνο χρήσης του σε ξέπλυμα μαύρου χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Ωστόσο πριν λίγες μέρες η αρχή εποπτείας του χρηματοοικονομικού κέντρου (FSRA) στο Άμπου Ντάμπι ανακοίνωσε ότι οι αρχές του Άμπου Ντάμπι προσπαθούν να ενδυναμώσουν τις εν λόγω πλατφόρμες δημιουργώντας ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο για την λειτουργία τους.
Τα κρυπτονομίσματα και η συνεχώς αυξανόμενη δημοτικότητά τους βρέθηκαν στο επίκεντρο της ομιλίας του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός.
«Η βασικότερη εστίασή μας για τα κρυπτονομίσματα, είτε είναι ψηφιακά νομίσματα ή bitcoin ή άλλα πράγματα, είναι ότι θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν χρησιμοποιούνται για παράνομες δραστηριότητες. Ενθαρρύνουμε τη fintech (χρηματοπιστωτική τεχνολογία) και ενθαρρύνουμε την καινοτομία, αλλά θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι όλες οι χρηματοπιστωτικές μας αγορές είναι ασφαλείς. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι ο υπόλοιπος κόσμος –και πολλές από τις χώρες της Ομάδας των 20 (G20) ήδη το ξεκινούν αυτό– έχουν το ίδιο ρυθμιστικό πλαίσιο», τόνισε ο Στ. Μνούτσιν.
«Η ανωνυμία και η έλλειψη διαφάνειας και ο τρόπος με τον οποίο καλύπτει και προστατεύει το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας είναι απλά απαράδεκτος. Αυτό χρειάζεται να ληφθεί υπόψη, αλλά όμως υπάρχουν και καινοτομίες που προέρχονται από αυτές τις κινήσεις», δήλωσε η Λαγκάρντ.
Τα «βαποράκια μαύρου χρήματος» και πως γίνεται το «ξέπλυμα»
Η Europol εκτιμά ότι περίπου το 3-4% των 113 δισ. ευρώ από παράνομες δραστηριότητες στην Ευρώπη «ξεπλένονται» μέσω κρυπτονομισμάτων, λέει ο Ρομπ Γουεϊνράιτ.
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη κρυπτονομισμάτων, αλλά το πιο γνωστό είναι το Bitcoin, το οποίο υποτίθεται ότι αποτελεί εν δυνάμει τη ψηφιακή εναλλακτική στις λίρες, τα δολάρια ή τα ευρώ. Ωστόσο, αντίθετα με τα «κανονικά» νομίσματα, δεν εκτυπώνεται από κυβερνήσεις και συμβατικές τράπεζες, δεν ρυθμίζεται από αυτές, ούτε υπόκειται στον έλεγχό τους.
Αντίθετα, τα ψηφιακά νομίσματα δημιουργούνται από υπολογιστές με σύνθετες μαθηματικές εξισώσεις, μια διαδικασία γνωστή ως«mining» (εξόρυξη). Ένα δίκτυο υπολογιστών ανά τον κόσμο παρακολουθεί τις συναλλαγές, χρησιμοποιώντας εικονικές διευθύνσεις, αποκρύπτοντας τις ταυτότητες αυτών που επιδίδονται στις συναλλαγές. Έτσι, ο ανώνυμος και μη ρυθμιζόμενος χαρακτήρας αυτών των εικονικών νομισμάτων προσελκύει εγκληματίες, καθιστώντας δύσκολο για την αστυνομία να τους εντοπίσει, αφού δεν μπορεί να «δει» ποιος κινεί τις συναλλαγές.
«Δεν είναι τράπεζες και δεν ελέγχονται από μια κεντρική αρχή, οπότε η αστυνομία δεν μπορεί να παρακολουθεί αυτές τις συναλλαγές. Και αν ταυτοποιήσουν την εγκληματική δραστηριότητα πίσω από τις συναλλαγές, δεν έχουν τρόπο να “παγώσουν” τους λογαριασμούς, όπως σε ένα κανονικό τραπεζικό σύστημα» εξηγεί ο Γουεϊνράιτ.
Όσοι θέλουν να κάνουν συναλλαγές με το bitcoin, πρέπει να περάσουν πρώτα από έναν έλεγχο ως προς την ύπαρξη και την ορθότητα των πληροφοριών ενός τραπεζικού λογαριασμού στο όνομά τους, και ως προς τη βεβαίωση της ύπαρξης κατατεθειμένων ποσών σε αυτόν. Ο έλεγχος αυτός γίνεται στα ανταλλακτήρια. Στην Αμερική βρίσκονται τα δύο παγκοσμίως μεγαλύτερα ανταλλακτήρια bitcoin: το Circly και το Coinbase. Άρα, στην ουσία, τα ανταλλακτήρια παίζουν τον ρόλο των πραγματικών τραπεζών.
Ταυτόχρονα όμως, το ψηφιακό νόμισμα bitcoin έχει σε μεγάλο βαθμό καθιερωθεί ως ο προτιμώμενος τρόπος πληρωμής από τους χάκερς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι hackers της κυβερνοεπίθεσης με το ransomware WannaCry, το οποίο μόλυνε 300.000 υπολογιστές ανά τον κόσμο. Αυτοί ζήτησαν λύτρα σε bitcoins, ώστε να «ξεκλειδώσουν» τα αρχεία στα οποία η πρόσβαση είχε αποκλειστεί.
Το πρόβλημα που έχει εντοπίσει η Europol αφορά τη μέθοδο που χρησιμοποιούν οι εγκληματίες για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
Τα κέρδη από εγκληματικές δραστηριότητες μετατρέπονται σε bitcoins, χωρίζονται σε μικρότερα ποσά και δίνονται σε ανθρώπους που φαινομενικά δεν σχετίζονται με τους εγκληματίες, αλλά λειτουργούν ως «βαποράκια χρημάτων». Αυτοί μετατρέπουν τα bitcoins σε «κανονικά» χρήματα πριν τα επιστρέψουν στους εγκληματίες.
Οι πιο εξελιγμένοι και ικανοί κυβερνοεγκληματίες χρησιμοποιούν περίπλοκες μεθόδους για να αποκρύψουν τα ίχνη τους – όπως το αποκαλούμενο «chain-hopping», όπου τα χρήματα κινούνται από το ένα ψηφιακό νόμισμα στο άλλο, δημιουργώντας μια διαδρομή που είναι δύσκολο να εντοπιστεί.
«Είναι πολύ δύσκολο για την αστυνομία στις περισσότερες περιπτώσεις να βρει ποιος ρευστοποιεί» επισημαίνει ο Γουεϊνράιτ, προσθέτοντας πως η αστυνομία βλέπει επίσης την τάση, χρηματικά ποσά «ύψους δισεκατομμυρίων» που έχουν προκύψει από διακίνηση ναρκωτικών ανά την Ευρώπη να μετατρέπονται σε bitcoins.
«Πρέπει αυτοί που διαχειρίζονται το σύστημα Bitcoin να αναλάβουν υπεύθυνη δράση και να συνεργαστούν με τις Αρχές, καθώς πρόκειται για εγκλήματα μεγάλης κλίμακας», τονίζει.
Στη Βρετανία το Κοινοβούλιο επιδιώκει να επιταχύνει τους κανονισμούς και βουλευτές κυρίως των Εργατικών ζητούν να διεξαχθεί έρευνα σχετικά με τα κρυπτονομίσματα. Η αντιμετώπιση και ρύθμιση πάντως αυτού του αυξητικού προβλήματος για πολλούς λόγους φαίνεται να αργεί…
