Του Σπύρου Δημητρέλη
Πηγή: www.capital.gr
Όπως αποκαλύπτει το "Κ", η Βουλγαρία ήταν μόνο η αρχή. Σχεδόν όλες οι βαλκανικές χώρες πρόκειται να "σαρωθούν" με στόχο να εντοπισθούν και να φορολογηθούν δεόντως οι επιχειρήσεις-"μαϊμούδες" που στήθηκαν τα τελευταία ειδικά χρόνια με σκοπό τη φοροαποφυγή... Η δοκιμή με τη Βουλγαρία αποδεικνύει ότι υπάρχει εκτεταμένο αντικείμενο φοροαποφυγής που μπορεί να εντοπισθεί αρκεί το ΥΠΟΙΚ να μπορέσει να ξεχωρίσει τις επιχειρήσεις που μετανάστευσαν εικονικά με στόχο την αποφυγή των φορολογικών τους υποχρεώσεων στην Ελλάδα. Το σχέδιο που έχει επεξεργασθεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων φαίνεται να προσανατολίζει κυρίως τη στόχευσή του σε επιχειρήσεις που προέρχονται κυρίως από τη Β. Ελλάδα, αλλά τα στοιχεία που υπάρχουν δείχνουν ότι το πρόβλημα δεν περιορίζεται εκεί.
Πρόκειται για περισσότερες από 30.000 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων οι οποίες είτε μετέφεραν τη φορολογική τους έδρα στο εξωτερικό είτε ιδρύθηκαν απευθείας στο εξωτερικό σε μια προσπάθεια των ιθυνόντων τους να αποφύγουν τους τσουχτερούς έως και ληστρικούς φορολογικούς συντελεστές. Χώρες όπως η Κύπρος, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η FYROM, η Σερβία, η Αλβανία και οι χώρες-"φορολογικοί παράδεισοι" που "φιλοξενούν" εξωχώριες εταιρείες (offshore) έχουν μπει στο στόχαστρο του ελέγχου και σχεδιάζεται η αξιοποίηση όλων των τεχνικών και νομοθετικών δυνατοτήτων που διαθέτει η φορολογική διοίκηση προκειμένου να "επαναπατρίσει" και φορολογήσει στην Ελλάδα κέρδη που, ενώ παράγονται από εγχώρια επιχειρηματική δραστηριότητα, έχουν μεταφερθεί εικονικά στο εξωτερικό.
Ήδη στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχουν καταγραφεί μερικές χιλιάδες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά και εμφανίζονται να έχουν έδρα σε γειτονικές χώρες, όπως, για παράδειγμα, στη Βουλγαρία. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του "Κ", έχουν ήδη εκδοθεί και οι πρώτες εντολές φορολογικού ελέγχου προκειμένου να διαπιστωθεί αν ο πραγματικός τόπος άσκησης της διοίκησης της εταιρείας είναι η Ελλάδα ή η χώρα στην οποία βρίσκεται η έδρα της και από την οποία εκδίδονται τα φορολογικά της στοιχεία.
Το νομικό οπλοστάσιο της φορολογικής διοίκησης για τη διενέργεια των ελέγχων είναι πολύ πλούσιο. Πρόκειται για προβλέψεις του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος ο οποίος έχει εμπλουτισθεί με ειδικές διατάξεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής μέσω της εικονικής μετανάστευσης επιχειρήσεων. Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, μια επιχείρηση, όπου και αν βρίσκεται τυπικά η φορολογική της έδρα, εφόσον ο πραγματικός τόπος άσκησης της διοίκησής της βρίσκεται στην Ελλάδα θεωρείται φορολογικός κάτοικος Ελλάδας και φορολογείται με τους ελληνικούς φορολογικούς συντελεστές. Ενδεικτικά, και όχι περιοριστικά, στοιχεία απόδειξης ότι η άσκηση της διοίκησής τους βρίσκεται στην Ελλάδα είναι σύμφωνα με τη νομοθεσία:
- Ο τόπος άσκησης της καθημερινής διοίκησης.
- Ο τόπος λήψης στρατηγικών αποφάσεων.
- Ο τόπος πραγματοποίησης της ετήσιας γενικής συνέλευσης των μετόχων ή εταίρων.
- Ο τόπος τήρησης βιβλίων και στοιχείων.
- Ο τόπος συνεδριάσεων του Δ.Σ. ή άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης.
- Ο τόπος κατοικίας των μελών Δ.Σ. ή άλλου εκτελεστικού οργάνου διοίκησης καθώς και της πλειοψηφίας των μετόχων.
Με άλλα λόγια, εφόσον μια επιχείρηση διοικείται ουσιαστικά από την Ελλάδα, ακόμη και αν τυπικά η φορολογική της έδρα βρίσκεται στο εξωτερικό, η ελληνική φορολογική διοίκηση θεωρεί ότι βρίσκεται στην Ελλάδα και την αντιμετωπίζει ως ελληνική επιχείρηση.
Τι κερδίζουν
Τα τελευταία χρόνια, κυρίως από το ξέσπασμα της κρίσης και μετά, η μεταφορά φορολογικής έδρας στο εξωτερικό πήρε τη μορφή χιονοστιβάδας. Πολλές επιχειρήσεις αντιμέτωπες με την αύξηση των φορολογικών συντελεστών και των ασφαλιστικών εισφορών κατέφυγαν σε αυτή την κίνηση προκειμένου να περιορίσουν το φορολογικό τους βάρος που για πολλές ήταν ασήκωτο... Ενώ για κάθε 100 ευρώ κέρδους μια επιχείρηση στην Ελλάδα πληρώνει 29%, στη Βουλγαρία πληρώνει 10 ευρώ, στα Σκόπια επίσης 10 ευρώ, στην Αλβανία 15 ευρώ, στη Ρουμανία 16 και στην Τουρκία 20.
Μια πολύ διαδεδομένη πρακτική που ευδοκιμεί κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα είναι η παροχή υπηρεσιών εντός της ελληνικής επικράτειας αλλά μέσω έκδοσης φορολογικών στοιχείων από εταιρεία που εμφανίζεται να εδρεύει στη Βουλγαρία. Μάλιστα στις περιπτώσεις αυτές δεν βαρύνεται η συναλλαγή με ΦΠΑ καθώς τυπικά πρόκειται για ενδοκοινοτική συναλλαγή.
Εικονική μεταφορά κερδών
Το ΥΠΟΙΚ έχει καθορίσει τη λίστα με τις χώρες που θεωρούνται "φορολογικοί παράδεισοι". Αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι οι συναλλαγές με εταιρείες στις 43 χώρες-"φορολογικούς παραδείσους" (περιλαμβάνονται χώρες όπως η Βουλγαρία, η ΠΓΔΜ), δεν θα λαμβάνονται υπόψη ως επαγγελματικές δαπάνες παρά μόνο αν οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες που έχουν στα χέρια τους τα τιμολόγια, αποδείξουν την "αυθεντικότητα" της συναλλαγής.
Η φορολογική νομοθεσία είναι δεδομένη: "Το σύνολο των δαπανών που καταβάλλονται προς φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που είναι φορολογικός κάτοικος σε κράτος μη συνεργάσιμο ή που υπόκειται σε προνομιακό φορολογικό καθεστώς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 65 του Κ.Φ.Ε., δεν εκπίπτουν εκτός εάν ο φορολογούμενος αποδείξει ότι οι δαπάνες αυτές αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές και δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη μεταφορά κερδών ή εισοδημάτων ή κεφαλαίων με σκοπό τη φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή.
