Άρθρο*
Επειδή το σωστό πρέπει να λέγεται, πρέπει να απονείμουμαι τα εύσημα στα στελέχη και τους εργαζομένους της Φορολογικής και Τελωνειακής Ακαδημίας (ΦΟ.Τ.Α.), τα οποία μετά την αναστολή της εκπαιδευτικής λειτουργίας της Ακαδημίας λόγω πανδημίας, σχεδόν εν μια νυκτί, κατάφεραν να μετατρέψουν το δια ζώσης πρόγραμμα των νέων εφοριακών και τελωνειακών συναδέλφων, σε εξ αποστάσεως, σώζοντας την πολλά υποσχόμενη εκπαίδευση των νέων συναδέλφων, αλλά και την τιμή του κλάδου.
Εκπαιδευτές, διοικητικοί και τεχνικοί υπάλληλοι ξανασχεδίασαν το πρόγραμμα της εκπαίδευσης που είχε προγραμματιστεί να υλοποιηθεί μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας, μετατρέποντάς το σε πρόγραμμα σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Στην παρούσα συγκυρία, η λύση που βρέθηκε προφανώς και ήταν η καλύτερη δυνατή. Όμως, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποκαταστήσει την κλασσική δια ζώσης εκπαίδευση τόσο των νέων όσο και των παλαιότερων συναδέλφων. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί ένα εναλλακτικό σύστημα μετάδοσης της γνώσης που μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στη δια ζώσης εκπαίδευση.
Τι είναι, όμως, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ;
Εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι η υποβοηθούμενη από τα μέσα επικοινωνίας εκπαίδευση (ταχυδρομείο, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ραδιόφωνο, τηλεόραση, κασέτες βίντεο, υπολογιστές, τηλεδιάσκεψη και άλλα μέσα) με μικρή ή καθόλου διαπροσωπική ή σε τάξη επαφή μεταξύ εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου.
Γενικά, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση διακρίνεται σε σύγχρονη και ασύγχρονη, ανάλογα με το πώς και πότε πραγματοποιείται η επικοινωνία μεταξύ διδάσκοντα και διδασκομένων.
Στη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, η διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης γίνονται ταυτόχρονα. Ο εκπαιδευτής παραδίδει το μάθημα σε ζωντανή σύνδεση, όχι απαραίτητα αμφίδρομη, και ο εκπαιδευόμενος, αν και βρίσκεται σε διαφορετικό τόπο, παρακολουθεί το μάθημα στον ίδιο χρόνο. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση με την υποστήριξη της τηλεδιάσκεψης (πχ ZOOM, WEBEX) είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το ίδιο και η χρήση δωματίου ζωντανής συζήτησης (live chatroom). Είναι το σύστημα που επέλεξε η ΦΟ.Τ.Α..
Στην ασύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει όχι μόνο σε διαφορετικό χώρο από τον εκπαιδευτή, αλλά και σε διαφορετικό χρόνο από τη διαδικασία της παράδοσης ή δημιουργίας του μαθήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα μαθήματα που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του διαδικτύου.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση παρουσιάζει κάποια πλεονεκτήματα και κάποια μειονεκτήματα.
Πλεονεκτήματα
- Παροχή περισσότερων εκπαιδευτικών ευκαιριών.
- Εύκολη πρόσβαση.
- Ευελιξία στην οργάνωση του χρόνου μελέτης.
- Χαμηλό κόστος
Μειονεκτήματα
- Αδυναμία άμεσης υποβολής ερωτήσεων και επίλυσης αποριών(στην ασύχρονη).
- Περιορισμένη δυνατότητα του διδάσκοντα να κατανοήσει άμεσα τις ανάγκες των διδασκομένων.
- Απαίτηση για καλή γνώση της τεχνολογίας και αναγκαιότητα κατοχής του βασικού εξοπλισμού.
- Απουσία προσωπικής επαφής του εκπαιδευόμενου με τον διδάσκοντα και τους συναδέλφους του.
Φοβούμαστε ότι η επιτυχία του πειράματος της ΦΟ.Τ.Α., σε συνδυασμό με την προσπάθεια περιορισμού του κόστους, έχει βάλει ιδέες στη διοίκηση για την μετατροπή της δια ζώσης εκπαίδευσης των νέων και παλαιότερων συναδέλφων σε ασύχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Δηλ. βιντεοσκοπημένες παρουσιάσεις χωρίς δυνατότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων ή αποστολή υλικού στους εκπαιδευομένους προς μελέτη. Ειδικά, για τις βιντεοσκοπημένες παρουσιάσεις θα θέλαμε να επιστήσουμε την προσοχή αλλά και την ευθύνη όσων τις προγραμματίζουν, ότι θα γίνουν “viral” στις ελεγκτικές εταιρείες, τα λογιστικά και τα δικηγορικά γραφεία, προετοιμάζοντας με τον καλύτερο τρόπο την άμυνα τον φορολογουμένων.
Εύλογο ερώτημα που θα μπορούσε να τεθεί: Οι παρουσιάσεις που διανέμονται σήμερα στους εκπαιδευόμενους δεν φτάνουν στους προαναφερθέντες ενδιαφερόμενους; Βεβαιότατα και φτάνουν, αλλά άλλο να έχεις μια παρουσίαση που συνήθως περιέχει τα βασικά στοιχεία μιας εισήγησης και άλλο να έχεις την ίδια την εισήγηση, ακόμη και αν δεν μπορείς να υποβάλλεις ερωτήματα στον εισηγητή.
Τα ζητήματα όμως αυτά τα έχουν λύσει ήδη άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έκαναν τις ίδιες σκέψεις σε κάποια χρονική στιγμή του παρελθόντος. Η εμπειρία έδειξε πως όσες χώρες αντικατέστησαν την επαγγελματική δια ζώσης εκπαίδευση εξ ολοκλήρου με την εξ αποστάσεως, ειδικά των νεοεισερχέομενων, είχαν κακά αποτελέσματα και αναγκάστηκαν να ξαναγυρίσουν, αν όχι αποκλειστικά, στη κλασσική διδασκαλία στην τάξη, τουλάχιστον σε έναν συνδυασμό δια ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Ας προσέξουμε καθότι έξυπνος είναι αυτός που μαθαίνει από τα λάθη του, σοφός αυτός που μαθαίνει από τα λάθη των άλλων...
*Ο Ρομπέν των...εφοριακών
